به گزارش روابط عمومی مرکز تحقیقات شیلاتی آبهای دور_چابهار، به مناسبت روز جهانی تون ماهیان (روز 2 ماه می یا 12 اردیبهشت) که توسط قطعنامه 71/124 مجمع عمومی سازمان ملل در دسامبر سال 2016 به جهت افزایش توجه و آگاهی نسبت به مدیریت و حفاظت ازگونه های تون ماهی نام گذاری شده، توسط سید احمدرضا هاشمی عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات شیلاتی آبهای دور-چابهار انتشار یافته است. در یک تلاش جهانی برای افزایش آگاهی درباره‌ی یکی از باارزش‌ترین منابع اقیانوس‌ها، دوم ماه می (12 اردیبهشت ماه) به عنوان روز جهانی تون ماهیان گرامی داشته می شود. این روز به مناسبت اهمیت تون ماهیان در اکوسیستم‌های دریایی، اقتصاد جهانی و سبد غذایی مردم بوده و از سوشي در رستوران‌های توکیو تا کنسروهای موجود در قفسه‌های فروشگاه‌های اروپا و آمریکای شمالی، تون ماهیان نقش کلیدی در سیستم‌های غذایی جهانی ایفا می‌کنند. با این حال، با افزایش تقاضا، نیاز به شیوه‌های پایدار برای حفظ این منبع حیاتی برای نسل‌های آینده بیشتر احساس می‌شود.
اهمیت تون ماهیان
تون ماهیان (15 جنس و 52 گونه) شامل گونه‌های مختلفی مانند تون ماهی باله آبی، تون باله زرد، آلباکور و تون چشم درشت هستند که نه تنها نقش مهمی در حفظ سلامت اکوسیستم‌های دریایی ایفا می‌کنند، بلکه محرک مهمی برای رشد اقتصادی نیز هستند. بر اساس آمار سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فاو)، بیش از ۸۰ کشور به صنعت ماهیگیری تون وابسته هستند و ارزش سالانه‌ی این صنعت بیش از ۴۰ میلیارد دلار برآورد شده است. برای جوامع ساحلی در مناطقی مانند جنوب شرق آسیا، آفریقا و جزایر اقیانوس آرام، صید تون ماهیان منبع اصلی درآمد و تغذیه برای میلیون‌ها نفر است. دکتر ماریا سانتوس، زیست‌شناس دریایی در اتحادیه‌ی اقیانوس جهانی می گوید : "تون ماهیان ما را به هم مرتبط می‌کند" و همچنین "تون ماهیان تنها یک نوع ماهی نیست؛ آنها نمادی از میراث فرهنگی، تنوع زیستی و بقاء انسان ها هستند."
شیوه‌های صید پایدار
با وجود اهمیت اقتصادی و اکولوژیکی جمعیت تون ماهیان تحت فشارهای زیادی از جمله صید بی‌رویه، فعالیت‌های غیرقانونی و تغییرات اقلیمی قرار دارند. برخی از گونه‌ها، به ویژه تون ماهی باله آبی ، به دلیل تقاضای بالا و روش‌های برداشت ناپایدار به لبه‌ی انقراض کشیده شده‌اند. موضوع اصلی برای روز جهانی تون ماهیان، تشویق به شیوه‌های صید مسئولانه و ترغیب مصرف‌کنندگان به انتخاب‌های آگاهانه بوده است. همواره رویدادهای مختلفی در سراسر جهان از کارگاه‌های آموزشی در مدارس تا بحث‌های سیاست‌گذاری بین رهبران جهانی برگزار می شود. در کشور فیجی، که دارای یکی از غنی‌ترین منابع تون ماهیان در اقیانوس آرام است، ماهیگیران محلی با محیط‌بانان همکاری کردند تا تجهیزات و تکنیک‌های دوستدار محیط زیست را نمایش دهند و این ابزارها طراحی شده‌اند تا صید جانبی را کاهش دهند و ماهیان جوان را حفظ کنند. آمینه جوما، سخنگوی بنیاد بین‌المللی پایداری محصولات دریایی (ISSF) بیان می دارد "آینده‌ی تون به عمل مشترک امروز ما بستگی دارد"
نوآوری‌ها در حفاظت از تون ماهیان
پیشرفت‌های فناوری نقش مهمی در محافظت از جمعیت‌های تون ماهیان ایفا می‌کنند. سیستم‌های پایش ماهواره‌ای امروزه به مقامات اجازه می‌دهد که کشتی‌ها را به‌صورت دقیقی ردیابی کنند و از عملیات صید غیرقانونی جلوگیری کنند. علاوه بر این، از فناوری بلاکچین برای ایجاد زنجیره‌ی تأمین شفاف استفاده می‌شود تا مصرف‌کنندگان بتوانند منشأ محصولات تون خود را ردیابی کنند. یکی از برنامه‌های برجسته‌ای که در جریان جشنواره‌تون ماهیان، برنامه‌ی "برچسب آبی" است که به صیاددانی که از استانداردهای برداشت پایداری پیروی می‌کنند، گواهی می‌دهد. این برنامه‌ها به تغییر هنجارهای صنعتی و تقویت آگاهی مصرف‌کنندگان کمک می‌کنند.
چه کاری می‌توان انجام داد؟
روز جهانی تون ماهیان تنها مربوط به سیاست‌مداران و دانشمندان نیست؛ افراد عادی نیز می‌توانند در محافظت از این ماهیان شگفت‌انگیز نقش داشته باشند. کارشناسان توصیه می‌کنند محصولات تون ماهی که از منابع پایدار تأمین شده‌اند و دارای گواهی سازمان‌هایی مانند شورای مدیریت دریایی (MSC) یا شورای پایداری آبزی‌پروری (ASC) هستند، انتخاب کنید. کاهش مصرف کلی از ماهیان تحت فشار صیادی و افزایش آگاهی درباره‌ی چالش‌های مربوط به جمعیت‌های تون ماهیان نیز اقدامات مؤثری هستند. هیروشی تاناکا، آشپزی معروف و طرفدار صیادی پایدار می گوید: "هر وعده‌ی غذایی فرصتی است برای حمایت از سلامت اقیانوس‌ها."
آینده‌ی پیش رو
با پایان یافتن روز جهانی تون ماهیان، پیام آن قوی‌تر از همیشه در ذهن می‌ماند: ((تون ماهیان برای طبیعت، برای اکوسیستم، برای مردم و برای سیاره مهم هستند)). با وجود پیشرفت‌هایی که در سال‌های اخیر حاصل شده است، هنوز کار زیادی برای رسیدن به تعادل بین استفاده بشر و وضعیت تون ماهیان باقی است. با تقویت همکاری بین دولت‌ها، صنایع و شهروندان، امید است که   نسل‌های آینده بتوانند به لذت طعم و مزایای تون ماهیان دسترسی داشته باشند بدون اینکه تمامیت اکوسیستم‌های دریایی به خطر بیفتد. در نهایت، همان‌طور که قبلاً بیان شده است، "حفاظت از تون ماهیان به معنای حفاظت از حیات اکوسیتم های آبی است."